1. Կլիմայի փոփոխում
Կլիմայի փոփոխությունը խաթարում է ոչ միայն մեր մոլորակի, այլև ամբողջ աշխարհի մարդկանց առողջությունը՝ օդի թունավոր աղտոտվածության, սննդի անապահովության նվազման, վարակիչ հիվանդությունների բռնկման ռիսկի, ջերմային ալիքների, երաշտի, ջրհեղեղների և շատ այլ գործոնների պատճառով:
Գլոբալ տաքացումը համարվում է կլիմայի փոփոխության ամենակարևոր պատճառը վերջին ժամանակներում, և դրա հետևանքները ավելի նկատելի կդառնան հաջորդ հարյուր տարվա ընթացքում: Աշխարհի կառավարությունները ջանքեր են գործադրում կլիմայի փոփոխության դեմ պայքարելու համար: Գիտնականների կարծիքով, կան նաև գլոբալ տաքացման բնական պատճառներ՝ արևի ճառագայթման ավելացում և հրաբխային ակտիվություն: Սակայն 19-րդ դարի վերջից մինչև 2010 թվականը դա հանգեցրեց 0,1°C-ից պակաս տաքացման:
2. Էներգիա
Էներգիայի արտադրությունը բնապահպանական վնասի զգալի աղբյուր է, առաջին հերթին հանածո վառելիքի այրման շնորհիվ: Ածուխի, նավթի և գազի էլեկտրակայանները ամբողջ մոլորակի էլեկտրաէներգիայի հիմնական աղբյուրն են և նպաստում են մթնոլորտում հայտնաբերված ջերմոցային գազերի մեծամասնությանը: Իհարկե, կան էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրներ, ինչպիսիք են արևային, հողմային և հիդրոէլեկտրակայանները, սակայն դրանք կարող են ծածկել երկրների ընդհանուր էներգետիկ կարիքների միայն փոքր մասը: Վերականգնվող աղբյուրներից արտադրվող էներգիայի քանակի ավելացումը ամենակարևոր քայլն է էլեկտրաէներգիայի արտադրությունից շրջակա միջավայրի դեգրադացիան նվազեցնելու համար:
3. Ջուր
Ջրի աղտոտվածության խնդիրը սուր է, քանի որ այն հանգեցնում է կենդանի օրգանիզմների քանակի նվազմանը։ Սա ներառում է ջրի պաշարների նվազում: Ջրի աղտոտումը հրահրում է ջրիմուռների ծաղկումը լճում կամ ծովային միջավայրում, և նրանք ակտիվորեն բազմանում են և նվազեցնում ջրի թթվածնի մակարդակը: Այս աղտոտմանը նպաստում են արդյունաբերական արտանետումները և արտահոսքը, պարարտանյութերի արտահոսքը դաշտերից և ափամերձ տարածքներում աղի ջրի ներթափանցումը ջրատար հորիզոններ՝ ստորերկրյա ջրերի մղման պատճառով:
4. Հողի օգտագործումը
Հողի օգտագործումը մեծ դեր է խաղում հասարակության զարգացման գործում, սակայն ուղեկցվում է շրջակա միջավայրի և մարդու բարեկեցության վրա ազդող մի շարք խնդիրներով: Հիմնական խնդիրներից մեկը հողերի վատ կառավարմամբ պայմանավորված հողերի դեգրադացումն է, ինչը հանգեցնում է բերքատվության նվազմանը և հողի որակի վատթարացմանը: Բացի այդ, արդյունաբերական ընդլայնումը և ուրբանիզացումը հանգեցնում են կենսաբազմազանության կորստի և բնական էկոհամակարգերի ոչնչացմանը: Սա իր հերթին սպառնում է կենդանիներին և բույսերին, խախտում է բնության հավասարակշռությունը և վատացնում կյանքի որակը։
5. Քիմիական և թունավոր նյութեր
Չնայած քիմիկատներն ու թունավոր նյութերը գոյություն ունեն բնության մեջ, վերջին 250 տարիների ընթացքում մարդն ակտիվորեն վնասում է շրջակա միջավայրը տեխնածին աղտոտիչների օգտագործման միջոցով: Նման կործանարար ազդեցության աղբյուրները շատ են, դրանց պատճառած վնասը երբեմն հսկայական է, դա հատկապես նկատելի է ծանր արդյունաբերության և գյուղատնտեսության ոլորտներում։ Շատ դժվար է մաքրել թունավոր քիմիական նյութերով աղտոտված էկոհամակարգը, և գործնականում դա հազվադեպ է արվում համակարգված: Մինչդեռ վնասակար միացությունների արտադրությունը նվազեցնելը և դրանց արտանետումները նվազագույնի հասցնելը շրջակա միջավայրի պահպանման կարևոր մասն է:
6. Օդի աղտոտում
Օդի աղտոտվածության հետ կապված խնդիրները դիտարկելիս առավել հաճախ խոսում են ջերմոցային գազերի արտանետումների մասին։ Այնուամենայնիվ, կան բացասականության շատ այլ ձևեր, որոնք ազդում են մեր մթնոլորտի վրա: Երբ այրվում են հանածո վառելանյութերը, հատկապես ածուխը, դրանք արտադրում են շատ այլ միացություններ, բացի մեզ ծանոթ ածխաթթու գազից: Ծծումբը և ազոտը նույնպես ածուխի այրման կողմնակի արտադրանք են և կարող են էական բնապահպանական խնդիրներ առաջացնել: Դրանցից առաջացած թթվային անձրևը կարող է վնաս մեխ վնաս պատճառել մարդկանց և միջավայրին։ Աղտոտվածության պատճառ կարող է լինել նաև փոշու կամ այլ նյութերի արտանետումը մթնոլորտ, որոնք ազդում են կենդանիների և մարդկանց առողջության վրա:
7. Թափոններ
8. Օզոնային շերտի քայքայումը
9. Օվկիանոսներ և ձկնորսություն
10. Անտառահատումներ
Իրինա Գյուրջինյան 